ემიგრანტის დღიური-ესპანური ჩანახატები / ვიწრო, დაგრეხილი ქუჩები, სახლების აივნებიდან გამოფენილი ყვავილები, უამრავი ფერით და სიჭრელით.
გულს გიჩქროლებს აქაურების ცეცხლოვანი, შავი თვალები, ფლამენკოს რიტმებით ამღვრეული…
ფეხების და ხელების ხმაშეწყობილი ბაკუნი, გრძელ კისერა, მკაცრი ქალების შესრულებით და ტაშის გრიალში მამაკაცების აღტაცებული შეძახილები: ,,გუაპა, გუაპა”…
კორდობას აზიური ხიბლი, არაბულის მსგავსი, კარგად შემონახული სახლების ნაშთები, ცისკენ აზიდული.
რკალისებური, მოცისფრო თაღები ქუჩის გადაღმა რომაულ ძეგლთა ფრაგმენტებს შერწყმია და აქ თითქოს ხელის გულზე დევს ისტორია, ბრძოლებით, ქარტეხილებით და სისხლით შეფერილი.
ქალაქის შუაგულში ამოზრდილი სცენა კი, რომელიც, რატომღაც, გეზედმეტება, ერთი წუთითაც არ ცივდება.
აქ ძარღვების დაბერვამდე მღერიან და მერე ამ სიმღერებთან ერთად, ხან კვდებიან და ხან ცოცხლდებიან, სანამ ახალი დილა გათენდება,
სანამ უძველეს ქალაქს ანდალუსიელი ესპანელების და მათთან საუკუნეების განმავლობაში შეზრდილი ბოშების ხმამაღალი შეძახილები გამოაფხიზლებს.
აქ ხელის გაწვდენაზეა აივნები, წვიმის მოლოდინში ქანცგაწყვეტილი ყვავილებით შემკული…
მზის ჩასვლამდე კი, ბოშები ისეც ცეცხლოვან თვალებს აკვესებენ, ,,ფლამენკოს” ვნებებით ამღვრეულებს…ისევ ისე ხმაურით თენდება, როგორც დაღამდა.
თითქოს აქ დასაძინებლად არც არავის სცალია. გაღვიძებისთანავე დგები, რომ ამ თავბრუდამხვევ რიტმს ფეხი რამენაირად აუწყო.
ძალიან, ძალიან ვიწრო ქუჩები კი, ჯერ ისევ ცარიელია. ხელის ცეცებით დააბიჯებ მოკირწყლულ, გრძელ ლაბირინთში.
ახლა აქ გზის გაგნებაა მთავარი, რომ არ დაიკარგო. არ უნდა დაიკარგო, აქ, უცხო ქვეყანაში, ესპანეთის თაკარა მზის ქვეშ, საკუთარ თავს და გრძნობებს გამოქცეული, ვერ მორეული და გამოქცეული!
არ უნდა დაიკარგო აქ! უნდა დაბრუნდე, თუნდაც იქ დაბრუნება სიკვდილი იყოს!
ფლამენკოს მელოდია და კივილამდე მისული მჭახე სმღერები ასკდება ზეცას. ვერ დაიძინებ ამ ხმაურში, რომელიც შენი არასდროს იქნება. თუ დაიძინებ, ისევ და ისევ იქ იქნები, ცხრა მთასა და ცხრა ზღვას იქით…
ქუთუთოები დაგიმძიმდება, გული შეგეკუმშება და მერე, გათენებამდე ისე იბღავლებ, ესპანელების თავგანწირულ სიმღერასაც კი გადაფარავ, ტირილს რომ უფრო მეტად ჰგავს:
,,ყველაფერი დამთავრდა, ყველაფერი დამთავრდა”…მერე დარდით დაღლილს ჩაგეძინება. სიზმრებში კი ისევ იქ იქნები, ცხრა მთასა და ცხრა ზღვას იქით…
ყველაზე შორეულ და ტკბილ მოგონებებში, როცა არ იყო სევდა, როცა არ ტიროდა დედა… როცა დაიძინებ, ამ უცხო, უმადურ სიცხესაც დაივიწყებ, როცა დაგეძინება, როცა შენ შენ იქნები, როცა იქ იქნები, სახლში…
იმ ზამთარს დიდი თოვლი მოვიდა. ლამის მუჭისხელა ფიფქებით ბარდნიდა ეზოში.
ძველი სახლის ფანჯრების მინებზე ამოკაწრული ჭირხლის და ყინვის ხმელი ქოშინი აჭრიალებდა ფიცრის კარს, რომელსაც დროდადრო ქარი აღებდა და ოთახში სველი ნამქერი შემოჰქონდა.
დიდი ხნის წინ შეღებილი და უკვე ბევრ ადგილას ფერდაკარგული იატაკი ფეხის ყოველი შეხებისას მოძრაობდა და იანვართან ერთად, თითქოს მთელი სახლი ღრმა ბურუსში ირწეოდა.
ეზოში ფეხაკრეფით შესული ქალი ისევ ისე იშვერდა ხელებს ცისკენ, როგორც შორეულ ბავშვობაში…
თავბრუდამხვევი სიჩქარით მიწაზე დაშვებულ ფიფქებს თითებს აგებებდა, ეშინოდა, მიწაზე არ დაცემულიყვნენ. სიცივისგან აწითლებულ ლოყებს მალამოდ ედებოდა ზამთრის წყალობა.
მის ქვეშ კი, მკრთალი მთვარის შუქზე, ქალის შავ თმებზე ათასფრად კიაფობდნენ ვარსკვლავები.
სარკმელთან უხვად მიყრილ თოვლს მუხლებით მიეყრდნო და ოთახში შეიხედა. ნაცნობ ფოტოსურათებს ეძებდა, თითქოს, შორს დარჩენილი ბავშვობიდან.
გასახსენებელი კი იმდენივე ჰქონდა, რამდენიც სახლის სახურავზე თოვლისგან დაზნექილ ამ ხეებს. მათ ხომ სახლის ბინადრების ყოველი მოძრაობა ახსოვდათ:
ქმარს მიგებებული ქალი, ტახტის ძველ მუთაქასათან მიწოლილი, ნახევრად მთვლემარე ბებია და თოვლში თამაშით შეციებული და-ძმა, ღუმელთან გაყინულ
ხელებს რომ ითბობდნენ, ღაჟღაჟა ლოყების კუთხეში კი, თვალებს ეშმაკურად ათამაშებდნენ, ქალაქიდან დაბრუნებული მამის საახალწლო ძღვენის მოლოდინში.
მერე გულს იჯერებდნენ ქალაქური ახალი ამბების მოსმენით და თან ტკბილეულს შეექცეოდნენ.
დედა ინდაურის და ქათმების ბუმბულის გროვაში ძლივს მოჩანდა: საგულდაგულოდ არჩევდა და ახარისხებდა ყველა ბუმბულს და ბალიშების შესაკერად ამზადებდა.
შემდეგ კი, ნამცხვრების ცხობას დაიწყებდა. დროს არც ბავშვები კარგავდნენ და ყუთში დაკეცილ ნაძვის ხეს ბეჯითი გულმოდგინებით აწყობდნენ.
მერე კი, გულის გამალებული ძგერით უსმენდნენ კედლის საათის ხმაურს, ზუსტად შუაღამისას. სულ სხვანაირი იყო ზამთარი სოფელში…
ძაღლების ხმაშეწყიბილი ყეფა გამთენიისას, მამლების ყივილი , ,,ფეჩში” შეშის საამური ტკაცა-ტკუცი და ამ სახალხო ჟრიამულის ფონზე, ძალიან სევდიანი დაისი, დღესასწაულის დასასრულს რომ მოასწავებდა და არავის უხაროდა.
მხოლოდ კატა ნებივრობდა ღუმელთან ისევ ისე, უდარდელად, როგირც დეკემბრის უკანასნელ ღამეს, თან მიბნედილ, ირიბად გაჭრილ, მწვანე თვალებს ძლივს ახელდა.
ოთახში ისევ გოზინაყის ტკბილი სურნელი ტრიალებდა. გარეთ კი, უკვე იანვარი ყმუოდა, შეციებული ხმით.
დათოვლილი მხრებით მიჰქონდა მეურმეს შეშა და ქუჩის კუთხესთან შეჩერებულ ცხენს შოლტს გამეტებით ურტყამდა. საცოდავი ცხოველის ორთქლნარევი ჭიხვინი ვერ ათბობდა გაყინულ მიწას.
თბილ ღუმელთან მდგარ პაპის დანატოვარ ძველ, ლურჯ საწოლში ეძინა გოგოს. თეთრ, გახამებულ, თოვლივით სუფთა ზეწრებზე იზმორებოდა, ბედნიერი ღიმილით და ზუსტად იცოდა, რომ სულ სხვანაირი იყო ზამთარი აქ, მის სოფელში…
ავტორი: ნატო მეგუთნიშვილი, ფრაგმენტი მისი ახალი წიგნიდან: ,,ოქტომბრის მზე.”
